دلایل انقراض حیوانات چیست؟ معرفی حیوانات در معرض انقراض ایران

انقراض یک گونه جانداران به معنی آن است که آخرین جاندار زنده شناخته شده از آن گروه از بین برود. سالیانه در دنیا بسیاری از گونه های مختلف جانداران به دلایل مختلف در خطر انقراض قرار می گیرند و حتی به طور کامل از بین می روند. در این مقاله از هپی پت قصد داریم تا شما را با دلایل انقراض حیوانات بیشتر آشنا کنیم و به برسی راه های جلوگیری از آن بپردازیم پس در ادامه با ما همراه باشید.

دلایل انقراض حیوانات در جهان

هم اکنون در جهان در حدود 16 هزار گونه جانوری در خطر انقراض وجود دارد که ازجمله یک‌ هشتم پرندگان، ۱۳ درصد گیاهان گلدار جهان و یک‌ چهارم کلیه پستانداران را شامل می‌شود. بسیاری از پژوهشگران حوزه جانور شناسی بر این باور هستند که تا سال 2100 نیمی از گونه های جانوری شناخته شده حال و حاضذ از بین خواهند رفت. دلایل این انقراض ها می تواند برای هر گونه متفاوت باشد، ممکن است بعضی از آنها به علت بیماری از بین بروند و بعضی دیگر به علت از بین رفتن زیست گاه طبیعی شان. در ادامه متن به بررسی بعضی از این عوامل انقراض جانداران می پردازیم.

از دست دادن توانایی تولید مثل

ساده ترین دلیل از بین رفتن یک گونه جانوری، از دست دادن توانایی زاد و ولد آن گونه است. هنگامی که زاد و ولد در یک گونه جانوری از میزان مرگ و میر در آن گونه کمتر بشود، رشد جمعیتی آن گونه منفی شده و آن گونه جانوری در خطر انقراض قرار می گیرد.

نابودی زیست‌ بوم

عمده ترین دلیل دیگر در انقراض گونه های جانوری از بین رفتن تدریجی و یا به صورت ناگهانی زیست بوم یک گونه است. چنین چیزی ممکن است به دلیل آلوده شدن محیط زندگی یک جتندار و یا وارد شدن یک گونه شکارچی قوی تر به محیط زیست جاندار اتفاق بیوفتد. وقتی یک شکارچی قوی تر به محیط زیست یک جاندار وارد شود، آن جاندار دیگر توانایی پیدا کردن غذا را ندارد و گاهی اوقات حتی خودش نیز تبدیل به شکار می شود و از بین می رود. نابودی جنگل های استوایی که باعث از بین رفتن زیست بوم بسیاری از گونه ها شده است یکی از نمونه های انقراض به علت نابودی زیست بوم است. تخمین زده شده است که انسان ها با نابودی جنگل های استوایی سرعت انقراض جانوران آن زیست بوم را بین 1000 تا 10000 برابر حد معمول کرده اند.

شکار

یکی دیگر از دلایل بزرگ انقراض حیوانات شکار شدن غیر عادی آنها بخاطر پوست و یا گوشت آنها است. نمونه این اتفاق در کشور خودمان یعنی ایران و برای گونه ببر مازندران که شکار مورد علاقه شاهان قاجار بود اتفاق افتاد. همچنین در اوایل شکل گیری کشور ایالات متحده آمریکا و ورود مهاجران اروپایی به این قاره، آنها شروع به کشتار و شکار بوفالو های آمریکایی کردند و در طی چند سال تقریبا این نژاد از بین رفته بود و فقط به صورت اهلی و در مزارع پرورش بوفالو یافت می شد.

رقابت

انسان ها گاهی اوثات با وارد کردن گونه های جدید جانوری به یک زیست بوم جدید به صورت عمدی و یا نا خواسته باعث از بین رفتن تعادل آن زیست بوم می شوند و حیوانات آن زیست بوم را در معرض انقراض قرار می دهند. معمولا وثتی یک گونه جدید به زیست بومی اضافه می شوند، گونه های قبلی که در آنجا سکونت داشتند و با گونه جدید وارد رقابت شده اند نابود می شوند. نمونه این روش از انقراض در کشور های استرالیا و نیوزیلند دیده شده بود.

بیماری

هنگامی که انسان ها از جایی به جای دیگر منتقل می شوند معمولا با خود گونه هایی از حیوانات را نیز انتقال می دهند که این گونه ممکن است دارای بیماری هایی باشند که جانداران زیست بوم جدیدی که به آن انتقال داده شده اند با آن آشنایی نداشته و دچار آن بیماری می شوند و به سرعت در معرض انقراض قرار می گیرند و یکی از دلایل انقراض حیوانات به شمار می رود. نمونه این اتفاق در هنگام سفر های دریانوردان اروپایی به اطراف دنیا اتفاق افتاد و آنها معمولا با خود جانوران اهلی و یا موش ها را به طور ناخواسته حمل می کردند و به زیست بوم جدیدی وارد می کردند.

گرم شدن کره زمین

گرم شدن زمین نیز می تواند بر انقراض جانداران تاثیر بگذارد و دانشمندان هنوز در حال تحقیق بر روی چگونگی این اتفاق و تاثیر گذاری آن بر روی انقراض گونه های جانداران هستند. در معرض خطر ترین گونه های جانداری که از گرمایش جهانی رنج می برند، گونه هایی هستند که در مناطق سرد سیر مثل قطب شمال و جنوب زندگی می کنند. با آب شدن یخ های قطبی زیست بوم این جانوران کوچک تر می شود و آنها با کمبود غذا و مکان برای تولید مثل مواجه می شوند.

آلودگی

آلودگی یکی از بزرگ ترین خطراتی است که جانداران زمین و به خصوص گونه های گیاهی را تهدید می کند. با ورود گاز های گلخانه ای به جو زمین بسیاری از دوزیستان نابود شده اند و گونه های مرجان های دریایی به علت اسیدی شدن محیط آب اقیانوس در خطر انقراض قرار گرفته اند. گونه های قارچ های اروپای غربی نیز در معرض انقراض توده ای قرار داررند و نمونه برداری ها نشان می دهد که به علت آلودگی محیط زیست این قارچ ها در طی 60 سال گذشته در کشور های آلمان، اتریش و هلند حدود 40 تا 50 درصد از انواع گونه های این قارچ ها از بین رفته است.

شهاب سنگ ها

تقریبا همه ما خوب می دانیم که در حدود 65 میلیون سال پیش با برخورد یک شهاب سنگ عظیم به زمین، دایناسور ها گونه خزندگان غول آسا به طور کامل از بین رفتند. علت این انقراض نه برخورد اولیه این شهاب سنگ بلکه تاثیرات برخورد آن بر روی زیست بوم جانداران آن دوره از تاریخ بوده است. با برخورد شهاب سنگ به زمین مقدار بسیار زیادی از گرد و خاک واد جو کره زمین شد و جلوی رسیدن نور خورشید به گیاهان را گرفت و این باعث شد تا دایناسور های گیاهخوار منبع اصلی غذایی خودشان را از دست بدهند و منقرض شوند و گونه های گوشت خوار نیز در ادامه از بین بروند.

عدم تنوع ژنتیکی

هنگامی که تعداد گونه ها شروع به کاهش می کند، تعداد کمتری جفت در دسترس گونه ها قرار می گیرد و در نتیجه تنوع ژن ها کم می شوند. دلیل خطرناک بودن این اتفاق این است که ازدواج با یک فرد غریبه خیلی سالم تر از ازدواج با یکی از هم خون های شما است. جفت گیری های همخونی خطر صفات ژنتیکی نا مطلوب مانند حساسیت به بیماری های کشنده را در پی دارد. به عنوان نمونه می توان یوزپلنگ های آفریقایی را یاد کرد که به علت از دست دادن زیست گاه طبیعی شان امروزه از تنوع ژنتیکی بسیار کمی رنج می برند و دانشمندان معتقدند که این گونه نمی تواند در مقابل اختلالات زیست محیطی دیگری مقاومت کند.

کمبود غذا

کمبود غذا یکی از سریع ترین راه های انقراض گونه های جانوری است. هنگامی که یک گونه در معرض گرسنگی و قحطی قرار می گیرد در مقابل بیماری ها و دیگر جانوران شکارچی بسیار ضعیف می شود و از بین رفتن یک گونه می تواند تاثیرات جبران ناپذیری بر روی زنجیره غذایی داشته باشد و باعث از بین رفتن دیگر جانداران نیز بشود.

دلایل انقراض حیوانات در ایران

متاسفانه در کشور ما ایران گونه های بسیار زیادی از انواع جانداران در معرض خطر انقراض هستند. ایران جز دسته کشور هایی است که بیشترین گونه های در خطر انقراض را دارد. همچنین در سال های گذشته چندین گونه مختلف از حیوانات در ایران از بین رفته اند. دلایل این انقراض ها متفاوت است، یکی از عمده ترین دلیل انقراض حیوانات به خصوص در 100 سال گذشه شکار بیش از حد در ایران بوده است که باعث منقرض شدن ببر مازندران شد. همچنین از بین رفتن زیستگاه های طبیعی جانوران و رشد شهر نشینی و جمعیت در ایران یکی دیگر از عمده دلایل در معرض خطر بودن گونه های جانوری کشور ما است. همچنین آلودگی زیست محیطی معضل بزرگی برای جانداران ایران است و جان بسیاری از گونه ها به خصوص گونه های آبی را تهدید می کند.

در واقع می توان با آلودگی کمتر کمک به حیوانات بکنیم. کمی که بدون شک تاثیر بالایی در کاهش انقراض حیوانات دارد.

جدول اطلاعات

در اینجا دلایل انقراض حیوانات را با هم مرور می کنیم.

موضوع	دلایل انقراض حیوانات
عوامل انقراض	آلودگی، شکار، بیماری و …
حیوانات در حال انقراض	دلفین، یوزپلنگ، پاندا و …
تاثیر انقراض	اثرات مخرب بر طبیعت و زندگی انسانی
جلوگیری از انقراض	دست برداشتن از شکار و تجاوز نکردن به محیط های زندگی حیوانات

دلایل انقراض حیوانات در آمازون

همانطور که در بالاتر توضیح داده بودیم، به علت از بین رفتن زیستگاه طبیعی جانداران جنگل های آمازون به دست انسان ها، بسیاری از این گونه ها در خطر شدید انقراض هستند. شرکت های چوب بری به شدت زندگی جانداران این جنگل ها را تهدید می کنند و فقط طی چند سال مقدار بسیار زیادی از این درختان استوایی را قطع کرده اند. از بین رفتن درختان آمازون به منزله از بین رفتن زیستگاه تعداد بسیار زیادی از دوزیستان، پرندگان و پستاندارانی مثل میمون ها و پلنگ سیاه است. همچنین انسان ها با وارد کردن پسماند های زیستی و ضنعتی خود به آب رودخانه آمازون باعث آلودگی آن شده و زندگی گونه های آبزی را در خطر بزرگی قرار داده اند.

دلایل انقراض حیوانات تاثیری بر زندگی انسان ها دارد؟

در معرض خطر انقراض بودن یک گونه حیوانی نشان دهده این است که اکوسیستمی که آن حیوان در آن زندگی می کند از حالت تعادل خارج شده است. این نا متعادلی اکوسیستم می تواند بر روی زندگی انسان ها تاثیر بگذارد، به صورتی که مثلا ممکن است با از بین رفتن یک گونه جانوری زنجیره غذایی اکوسیستم به هم بخورد و دیگر گونه ها را نیز در معرض خطر قرار دهد. نمونه دیگری از این خطر ها برای انسان ها این است که مثلا اگر یک گونه حشره که آفت های گیاهان را می خورد از بین برود، منبع غذایی انسان ها تهدید می شود و انسان را در خطر قحطی قرار می دهد. همچنین بسیاری از حیوانات در علم پزشکی به کمک انسان می آیند و بسیاری از بیماری ها با کمک ژن های حیوانات درمان می شوند و با از بین رفتن حیوانات دیگر این امکان وجود نخواهد داشت.

برای جلوگیری از انقراض حیوانات چه کنیم؟

به خاطر در خطر انقراض بودن بسیاری از گونه های طبیعی دانشمندان در تلاش هستند تا روش های جدیدی برای جلوگیری از انقراض حیوانات پیدا کنند. نگهداری از حیوانات در خطر انقراض در باغ وحش ها و پارک های ملی حفاظت شده یکی از این روش ها است. همچنین آنها موفق شده اند تا با استخراج سلول های بنیادی جانوران در خط انقراض، راه و روش نوینی نیز برای حفاظت از آنها پیدا کنند.

تاثیر انقراض حیوانات

همانطور که در بالاتر اشاره کردیم، انقراض یک گونه حیوانی می تواند عواقب جبران ناپذیری بر روی اکوسیستم و زنجیره غذایی داشته باشد. هنگامی که یک گونه جانوری از زنجیره غذایی حذف شود، عواقب آن همه جانوران بالاتر و پایین تر زنجیره را درگیر خواهد کرد. با از بین رفتن یک گونه منبع غذایی گروه جانوران بالاتر در زنجیه غذایی از بین می رود. همچنین باعث می شود تا جانوران گروه پایین تر در زنجیره افزایش جمعیت شدیدی پیدا کنند و تعادل زیست محیطی به هم می خورد.

دلایل انقراض حیوانات دریایی

عمده ترین دلیل انقراض جانوران آبرزی ورود آلودگی های زیست محیطی به اکوسیستم دریا و اقیانوس هاست. این آلودگی ها که می توام هم زیستی باشند و هم صنعتی. کشتی های نفت کش جز بزرگ ترین آلوده کننده های آب های اقیانوس ها هستند. همچنین کارخانه ها نیز پسماند های صنعتی خود را وارد آب رودخانه ها می کنند که در نهایت به دریا ریخته می شود. همچنین حیوانات دریایی گاهی وقت ها در میان پره های کشتی های بزرگ گیر کرده و زخم های عمیقی پیدا می کنند. با گرم تر شدن کره زمین و افزایش گاز های گلخانه ای آب های اقیانوس ها اسیدی می شود و باعث از بین رفتن مرجان های دریایی و اکوسیستم زندگی آن ها شده است.

سوالات متداول