در سراسر کره زمین جانوران و موجودات بی شماری زندگی می کنند که هر کدام از آن ها ویژگی ها و خصوصیات زیست شناسی مختص به خود را دارند و هر کدام از آن ها در دسته بندی ها و گروه های خاصی قرار می گیرند. گربه سانان دسته ای از حیوانات وحشی در طبیعت هستند که گونه ها و انواع زیادی دارند و هرکدام از این گونه ها ویژگی ها و خصوصیات مربوط به خود را هم دارند. نمونه ای از این گربه سانان پلنگ ها هستند که به عنوان سلطان کوهستان شناخته می شوند. این حیوان با نژاد ها و گونه های مختلفی که دارد در سراسر کره زمین پراکنده شده و با وجود این که از نظر تعداد و پراکندگی جمعیت در وضعیت بهتری نسبت به دیگر همسالان خود یعنی شیر ها و ببر ها قرار دارند براساس گزارش سازمان محیط زیست جهانی در خطر انقراض قرار گرفته اند. به همین خاطر باید در محافظت و مراقبت ویژه تحت نظر محیط زیست قرار داشته باشند. گونه ای از این حیوان پلنگ ایرانی است که در برخی از نواحی جنگلی و کوهستانی ایران پراکنده شده است در این مطلب علاوه بر معرفی پلنگ خصوصیات فیزیکی و برخی از گونه های آن را برای شما معرفی می کنیم.
پلنگ چه حیوانی است؟
پلنگ ها یکی از زیبا ترین و البته با قدرت ترین دوندگان در کره زمین هستند که هر کسی از دیدن جلوه آن به هیجان و اضطراب در می آید. این حیوان بسیار سریع و چابک می باشد و از جمله شکارچیانی است که اگر طعمه را مدنظر بگیرد قطعاً آن را شکار خواهد کرد. این حیوان در راسته گربه سانان قرار دارد و در گذشته در سرتاسر کره زمین از آفریقای جنوبی گرفته را به بخش هایی از آسیا پراکنده بوده است.
اما در گذر زمان به خاطر شکار بی رویه انسان ها و همچنین نابودی زیستگاه آن ها توسط انسان ها روز به روز از تعداد آن ها کاسته شده طوری که امروزه در معرض خطر انقراض قرار دارند. این حیوان در مقایسه با دیگر همسانان خود تا حدودی پاهای کوتاه تری دارند و از جمجمه بزرگتری برخوردار هستند. همچنین طول بدن آن کشیده تر می باشد و این قدرت را دارند که بیش از ۵۸ کیلومتر در ساعت بدوند.
این حیوانات به خوبی قادرند از درخت و بلندی بالا برود و معمولاً طعمه هایی را که شکار می کنند در بالای درخت نگهداری می کنند و به همین خاطر است که معمولاً پلنگ ها در نواحی جنگلی و کوهستانی مشاهده می شوند. عمده فعالیت ها و تحرکات پلنگ ها برای شکار و مهار طعمه در طول شب می باشد به گونه ای که معمولاً از غروب آفتاب تا هنگام صبح در تحرک و پیاده روی هستند و گاهی تا ۲۵ کیلومتر هم پیاده روی می کنند و در طول روز در پناهگاه خود در حال خوابیدن و یا استراحت می باشد.
یکی از مهم ترین نکات جالب توجه در رابطه با این حیوان این است که الگو و نحوه شکار توسط آن ها در فصل های مختلف نیز متفاوت است و متناسب با شرایط آب و هوایی به شکار می پردازند. طوری که در برخی از نقاط آفریقا مشاهده شده که آنها در طی روز نیز به شکار طعمه می پردازند.
معروف ترین نژاد های پلنگ کدامند؟
پلنگ ها به عنوان یکی از چابک ترین شکارچیان گوشتخوار شناخته می شوند که از سرعت زیاد برخوردارند و به خوبی می توانند از ارتفاع و بلندی بالا برود با وجود اینکه تمامی نژاد های پلنگ از نظر رفتار و زیست شناسی تقریباً مشابه هم هستند اما تفاوت هایی در شیوه زندگی آن ها نیز وجود دارد در واقع نژاد های متنوع از این حیوان شناسایی و مشخص شده است که هر کدام بر اساس ویژگی و سبک زندگی به انواع مختلف این نام گذاری شده اند که در ادامه به برخی از این نژاد ها اشاره خواهیم کرد:
عربی
یکی از نژاد های این حیوان پلنگ عربی نام دارد که در واقع به عنوان کوچک ترین نوع پلنگ شناخته می شود. در رابطه با خصوصیات ظاهری آن ها باید گفت که پوست آن ها از رنگ زرد کمرنگ تا رنگ طلایی متغیر می باشد و معمولا جثه کوچکتری نسبت به سایر انواع خود دارند. این گونه در محدوده شبه جزیره عربستان و شبه جزیره سینا در نواحی که دارای جلگه و ارتفاعات کوهستانی است زندگی می کنند.
این حیوانات معمولاً از خرگوش کیپ، آهوی کوهی عربی، خرگوش هیراکس کوهی، بزکوهی نوبی و همچنین دیگر پستانداران بومی موجود در منطقه تغذیه می کنند. متاسفانه این نوع نژاد به دلیل اسارت، شکار بی رویه، نابودی زیستگاه و آزار و اذیت های مکرر رو به کاهش هستند. طوری که بر اساس گزارش سازمان جهانی آن ها در فهرست قرمز IUCN قرار گرفته اند که به معنای خطر جدی انقراض می باشد و در حال حاضر تعداد آن ها به کمتر از ۵۰ راس کاهش یافته است.
آمور
پلنگ آمور که با نام پلنگ خاور دور هم شهرت دارد گونه ای دیگر از این حیوان است که دارای پوستی نسبتاً ضخیم و ترکیبی از لکه های فراوان می باشد. این حیوانات نیز مانند پلنگ برفی برای بقا و ادامه زندگی باید در محیط سرد و خنک زندگی کنند و از نظر نژاد به تفاوت عمده ای با دیگر همسالان خود دارند.
این نژاد نیز همانند دیگر گونه های پلنگ به دلایل گفته شده در خطر انقراض قرار دارند و زیستگاه آن ها به شدت محدود و کوچک شده است. همین امر آینده این حیوان را تهدید می کند و براساس گزارش های حاصله از wwf این نژاد در جهان به حدود ۷۰ درصد رسیده است و از آن جایی که به عنوان و نادر ترین گونه های پلنگ شناخته می شوند در مراقبت شدید زیست محیطی قرار دارد.
آفریقایی
این نوع نژاد پلنگ بومی منطقه آفریقا می باشد و معمولاً در جنوب صحرای آفریقا به صورت گسترده پراکنده شده اند. آن ها دارای پوستی زرد رنگ و گاهی طلایی و طوسی می باشند. لازم به ذکر است که این نوع نژاد نیز به دلیل اینکه پوست و سر آن برای تجارت مورد استفاده قرار می گیرد تحت تاثیر شکار بی رویه قرار گرفته اند و جمعیت آن ها روز به روز در حال کاهش است.
جاوان
نژادهای پلنگ جاو گونه ای هستند که بسیار خطرناک و شکارچی می باشند و بومی جزیره جاوه در کشور اندونزی هستند. از نظر ظاهری آن ها به دو دسته تقسیم می شوند اولین نوع که به دلایل اختلالات فیزیولوژیکی به رنگ کاملا سیاه می باشند و یا اینکه دارای پوسته لکه دار و معمولی می باشند.
این نوع نژاد نیز به دلایل مختلف رو به کاهشند و براساس سرشماری هایی که صورت گرفته فقط حدود ۲۵۰ راست از این پلنگ در محدوده محافظت شده و تحت نظارت شدید زندگی می کنند. لازم به ذکر است که این نژاد بعد از پلنگ آمور به عنوان نادر ترین گونه های پلنگ در دنیا شناخته می شود.
سیاه
پلنگ سیاه یکی از جالب ترین و جذاب ترین گونه های پلنگ شناخته می شود که به دلیل اختلالات ژنتیکی به رنگ کاملا سیاه می باشند. این نژاد در سراسر کره زمین گسترده شده و در نواحی آمریکا به این نوع پلنگ جگوار گفته می شود. این نوع نژاد نیز در معرض خطر انقراض قرار دارد طوری که در چند سال گذشته آن را در محدوده شمال آفریقا به طور کامل منقرض اعلام کرده اند و زیستگاه آن ها فقط در محدوده آسیا تشخیص داده شده است. تا این که به تازگی نمونه ای از این گونه در محدوده آفریقا مشاهده شده که نشان دهنده این است که هنوز هم گونه هایی از پلنگ سیاه در این محدوده زندگی می کنند.
ایرانی
پلنگ ایرانی که با نام های پلنگ آسیایی و قفقاز نیز شناخته می شوند به عنوان بزرگترین پلنگ تاریخ معرفی شده اند که معمولاً در محدوده منطقه قفقاز که شامل جمهوری آذربایجان، ترکمنستان، غرب افغانستان و ایران پراکنده شده اند. براساس بررسی ها و گزارش های حاصل از سازمان بین‌المللی حفاظت از محیط زیست این نژاد نیز در معرض خطر انقراض قرار دارد به نظر می رسد که در حال حاضر حدود ۸۷۱ تا ۱۲۹۰ پلنگ بالغ ایرانی وجود دارند که در سرتاسر زیستگاه خود پراکنده شده اند. اصلی ترین دلایل مرگ این حیوانات به دلیل مسمومیت های غذایی و تصادفات جاده ای گزارش شده است.
جدول اطلاعات
مهم ترین نکات و اطلاعت مربوط به پلنگ به صورت جدول ذیل خلاصه شده است:
| عنوان | پلنگ |
| گونه جانوری | از گربه سانان هستند. |
| نوع تغذیه | گوشتخوار |
| متوسط وزن | بین ۳۰ تا ۱۰۰ کیلوگرم |
| متوسط عمر | بین ۱۲ تا ۱۴ سال |
زیستگاه این حیوانات کجاست؟
در رابطه با زیستگاه و محیط زیست این حیوان بهتر است بدانید که بهترین محیط برای زندگی ایده آل آن ها دشت های وسیع، جنگل های بارانی، مناطق ساوانا، درخت زار ها و یا علفزار ها می باشد. چرا که در این مناطق طعمه های زیادی برای شکار و تهیه غذا وجود دارد و آن ها به راحتی می توانند خودشان را از دید طعمه مخفی نگه دارند.
غالبا نمونه هایی از این حیوان در بخش هایی از آفریقا، آسیا و قفقاز گزارش شده است. با این حال این حیوانات معمولاً بسیار سازگار و منطبق با محیط هستند و به راحتی خودشان را با شرایط محیطی سازگار می کنند. به همین خاطر است که شاهد حضور گونه هایی از این حیوان در مناطق مختلف دیگر هستیم.
مانند حضور تعداد پلنگ برفی در افغانستان و همچنین پلنگ برفی مغولستان بنابراین در مقایسه با دیگر گربه سانان پلنگ ها از پراکندگی بیشتری برخوردار هستند. با این حال در سال های گذشته به دلایل مختلف تعداد زیادی از این گونه های جانوری در برخی از نواحی زیستگاه از جمله شمال آفریقا به طور کامل منقرض شده‌اند و تعداد آن ها رو به کاهش است.
پلنگ جزو کدام دسته از جانوران است؟
نام علمی این جانور Panthera pardus می باشد که از زیر راسته گربه سانان و از خانواده گربه ایان قرار دارد. آن ها بعد از گونه پلنگ برفی به عنوان کوچکترین گونه از پنج گونه بزرگ شناخته شده در سرده پلنگ مانند ها شناخته شده هستند. در کنار پلنگ ها به ترتیب ببر، شیر و جگوار سه گونه بزرگتر از آن می باشند.
عکس های پلنگ را در کجا مشاهده کنیم؟
پلنگ ها حیواناتی هستند که در انواع مختلفی شناسایی شده اند و هر کدام از نظر ظاهری با یکدیگر تفاوت هایی دارند. با این حال کدام از نژاد های آن زیبایی و صلابت منحصر به فردی دارند که چشم هر بیننده ای را به خود خیره می کند. با توجه به وضعیت این نوع حیوان که در معرض خطر انقراض قرار دارند تاکنون بررسی ها و تحقیق های زیادی توسط زیست شناسان و محققین زیست در سراسر دنیا صورت گرفته است.
حاصل این تحقیقات ارائه اطلاعات کامل در رابطه با رفتار شناسی پلنگ ها و همچنین عکس هایی از حالت های مختلف این حیوان می باشد. همچنین تاکنون برنامه ها و مستندات زیادی از زندگی این حیوان ساخته شده است و در کنار ضبط فیلم عکس هایی از لحظه استراحت، شکار و حالت های پلنگ رفت و ضبط شده است. لازم به ذکر است که اکثر این عکس ها از جمله عکس پلنگ ایرانی که مورد توجه ویژه قرار دارد در سایت های مختلف به گوگل ارائه شده است و در اختیار کاربران قرار دارد.
غذای پلنگ چیست؟
پلنگ ها حیوانات شکارچی هستند که از طریق شکار غذای روزانه خود را تامین می کنند. آن ها معمولاً به دنبال شکار حیوانات سم دار نظیر بزکوهی، آهو، گوزن، گراز و دیگر پستانداران هستند. اما در صورتی که این طعمه ها در محدوده زندگی آن ها نباشد آن ها از حشراتی مانند ملخ و سوسک نیز تغذیه می کنند و در صورت نیاز اقدام به لاشه خواری هم می کنند.
آن ها معمولاً به دنبال شکار پستاندارانی که بین ۲۰ تا ۸۰ کیلو بر داشته باشد می گردند. با این حال به خاطر قدرت و نیروی زیادی که دارد می تواند پستانداران بزرگترین نیز شکار کند طوری که بزرگترین شکار به ثبت رسیده توسط یک پلنگ مربوط می شود به یک گاو کوهی که حدود ۹۰۰ کیلوگرم وزن داشته است.
اما معمولا پلنگ ها به دنبال شکار حیوانات بسیار بزرگ نمی روند چرا که احتمال شکار موفقیت آمیز بسیار کم است مگر اینکه طعمه در محدوده کم و حیوان دچار گشنگی شدید شده باشد. یکی از نکات جالب توجه در رابطه با این حیوانات این است که آنها معمولاً در شکار و دزدیدن طعمه با دیگر رقبای خود مانند شیر، گرگ، خرس و سگ های وحشی قرار دارند. به گونه ای که ممکن است توله های یکدیگر را به منظور تغذیه شکار کنند و یا اینکه شکار رقبای خود را بدزند.
طول عمر این حیوانات چقدر است؟
براساس گزارش ها و بررسی های که بر روی رفتارشناسی و چرخه زندگی پلنگ ها در گرفته این طور مشخص شد که معمولاً این گربه سانان حدود ۱۲ تا ۱۵ سال به طور طبیعی و در صورتی که در باغ وحش نگهداری شوند ۲۰ سال عمر می کنند و معمولا گونه های نر بیشتر از ماده ها طول عمر دارند.
در واقع این مدت زمان در صورتی است که حیوان در شرایط طبیعی زندگی کند و شرایط زیستی و محیط زندگی او در حالت ایده آل باشد تحقق می یابد. در صورتی که در بسیاری از مناطق کره زمین با محدود شدن زیستگاه این حیوان طعمه و شکار برای آن ها تا حد زیادی کاهش یافته و آن ها با سوء تغذیه مواجه هستند.
در کنار این بسیاری از این حیوانات به دلیل بهره مندی از پوست آن ها در صنعت پوشاک و کیف مورد شکار بی رویه قرار می گیرند و همین عوامل موجب شده از تعداد پلنگ های شناسایی شده در سراسر جهان روز به روز کاهش یابد. در این شرایط سازمان محیط زیست جهانی تعداد نمونه های موجود از این گونه در یک محیط حفاظت شده و ایمن تر می کنند تا از انقراض کامل آن پیشگیری شود.
سن بالغ شدن این حیوانات چه سنی است؟
این حیوانات معمولاً از بدو تولد تا زمانی که به سن بلوغ برسند در کنار مادر هستند و تحت مدیریت و رهبری مادر زندگی می کنند. به طور میانگین آن ها در سن ۲ تا ۳ سالگی به سن بلوغ می رسند که در این زمان آن ها مادر خود را ترک کرده و به دنبال قلمرو های جدید برای خود هستند. در این زمان آن ها به خوبی قادرند به تولید مثل و زندگی مستقل هستند.
آیا امکان رام کردن این حیوانات وجود دارد؟
پلنگ ها حیواناتی وحشی و کاملاً درنده خو هستند. آن ها حتی زندگی اجتماعی با همنوعان خود ندارند و معمولاً به صورت منفرد و تنهایی زندگی می کنند. براساس این خصوصیات و ویژگی ها می توان گفت که رام کردن حیوانات وحشی مانند پلنگ ها امکان پذیر نیست و اگر هم این عمل صورت گیرد با توجه به اینکه پلنگ ها قدرت و جثه بزرگتری نسبت به انسان ها دارند و با توجه به خصلت آن ها ممکن است تحت شرایطی به انسان حمله کنند و آن را مورد تهاجم قرار می دهند.
با توجه به اینکه همواره تاکید می شود که انسان ها رفتاری مسالمت آمیز و سازگار با حیوانات حیات وحش مانند پلنگ ها داشته باشند اما تا حد امکان باید از نزدیکی و تماس مستقیم با آن اجتناب کرد.
دوره بارداری پلنگ چقدر است؟
با بررسی هایی که بر روی زندگی پلنگ ها صورت گرفته است این طور مشخص شد که آن ها حیواناتی منزوی هستند و معمولاً تنها زندگی می کنند. فقط در دوره جفت گیری که معمولاً در اواسط زمستان صورت می گیرد به جز نواحی خط استوار که در تمام فصول شرایط جفتگیری فراهم است پلنگ ماده و پلنگ نر برای مدتی در کنار هم زندگی و از غذای مشترک تغذیه می کنند.
زمانی که پلنگ ماده آماده جفتگیری باشد نوعی تغییرات شیمیایی در ادرارش رخ می دهد که دارای بوی خاصی است و جفت نر آن را تشخیص می دهد و جذب جفت ماده می شود. آن ها چند روزی در کنار هم زندگی می کنند و در این مدت چندین بار اقدام به جفتگیری می کنند تا اینکه احتمال تشکیل نطفه به حداکثر برسد.
بهتر است بدانید که دوره بارداری این حیوان حدود ۹۰ تا ۱۱۲ روز طول می کشد و معمولاً در هر دوره حدود دو تا سه توله و گاهی اوقات شش بچه پلنگ متولد می شوند. نگهداری و مراقبت از توله ها بر عهده مادر است و جفت نر پس از تولد توله ها آن ها را ترک می کند. جالب است بدانید که توله های تازه به دنیا آمده در روز های اول قادر به دیدن نیستند و امکان راه هم رفتن ندارند.
به همین خاطر است که کاملاً به مادر خود متکی می باشد و اینکه رنگ پوست توله ها در هنگام تولد معمولاً به رنگ قهوه ای با خال های خاکستری رنگ است که در بزرگسالی تغییر می کند. تا زمانی که توله ها به بلوغ برسند خطرات زیادی از جانب رقیب های موجود در حیات وحش آن ها را تهدید می کند. توله های نرها بعد از ۱۸ ماهگی و ماده ها بعد از دوسال به سن بلوغ رسیده و مادر خود را ترک می کنند
پلنگ چه ویژگی هایی دارد؟
مهم ترین خصوصیات و ویژگی های بارز این حیوانات این است که سرتاسر بدن آن ها پوشیده از پوستی با خال های گرد و توخالی به شکل گل مانند است. به جز در موارد نادر که به صورت یک رنگ می باشند مانند پلنگ سیاه و پلنگ سفید اکثرا به شکل خالدار هستند. عموماً این حیوانات دارای بدنی کشیده و پاهای کوتاه و جمجمه های بزرگ و قدرتمند دارند طوری که به راحتی می توانند لاشه طعمه خود را از درخت بالا ببرند.
به طور میانگین طول بدن یک پلنگ حدود ۱۱۰ تا ۱۹۰ سانتی متری محاسبه شده است و اندازه دم ۶۰ تا ۱۱۰ سانتیمتر می باشد آن ها ۴۵ تا ۷۰ سانتی متر ارتفاع دارند و وزن آن ها به طور میانگین بین ۳۰ تا ۱۰۰ کیلوگرم متغیر است. آن ها معمولاً حیواناتی تک رویی هستند و با تعیین قلمرو برای خود به تنهایی زندگی می کنند.
به جز در مواقع جفتگیری که چند روزی را با جفت ماده سپری می کنند. به طور کلی پلنگ ها موجوداتی موثر و مفید در طبیعت هستند که از مهم ترین فواید پلنگ می‌توان به کاهش آفات و جانورانی که به مزارع و باغات آسیب می رسانند اشاره کرد.
کدام مناطق ایران زیستگاه پلنگ می باشد؟
یکی از گونه های پلنگ در جهان پلنگ ایرانی است که به عنوان پلنگ آسیایی هم شناخته می شود این نژاد در گذشته در محدوده گسترده ای پراکنده بود اما امروزه با توجه به روند روبه کاهشی جمعیت آن ها فقط در نقاطی از ایران شناسایی و مشاهده شده اند که عمدتا در مناطق کوهستانی و مناطق مرتفعی از خراسان، اردبیل، لرستان و همچنین دامنه شمالی ایران گزارش شده است. متاسفانه در همین اواخر یک قلاده پلنگ قائمشهر که به داخل شهر ورود کرده بود به دلیل آسیب و جراحات وارده جان خود را از دست داد.
در مقاله بسیار به انقراض اشاره شد که مقالات مرتبط را می توانید در لینک زیر بخوانید:
سوالات متداول
پلنگ ها حیواناتی درنده و شکارچی هستند که به گونه ها و نژاد های مختلف تقسیم می شود و همگی آن ها در زیر دسته گربه سانان قرار دارند.
به صورت عمده غذای پلنگ را حیوانات سم دار و پستانداران کوچک تشکیل می دهد.
علاقه مندان می توانند برای مشاهده عکس پلنگ های ایرانی به سایت های مختلف گوگل وارد شود.
گونه ای از پلنگ به عنوان پلنگ ایرانی در نواحی کوهستانی و مرتفع ایران پراکنده شده اند.
بدون دیدگاه