در مقاله امروز قصد داریم به معرفی یکی از حیوانات خانگی که اخیرا نگهداری برخی از گونه های ان متداول شده بپردازیم. خارپشت سانان و به خصوص خارپشت های ایران موجوداتی هستند که دانستنی های جالب و قابل تاملی دارند. خارپشت سانان انواع و گونه های مختلفی دارند و نژادهای آن ها در کشورهای مختلف دارای ویژگی های خاص خود می باشند. در ادامه این مقاله به بررسی و تحلیل این گونه خاص می پردازیم.
معرفی خارپشت
همواره فکت های جالبی در رابطه با این موجود وجود داشته که کمتر افرادی به آن ها توجه نموده است. این موجود که از بیرون سخت و از ناحیه شکم بسیار نرم و لطیف است در زبان ها و گویش های مختلف نام های متفاوتی دارد که جالب ترین آن در زبان سیستانی است که ” جج” که معادل عبارت gadje به انگلیسی می باشد. این موجود در سایر گویش ها با نام هایی همچون (لری: گُوابِه)، (مازندرانی: آرمجی، تیغ پشت، سارتشی)، (اراکی: گربه تکنه)، (ترکی: کیرپی)، (کرمانی: جوجه تیغی)،(ترکمنی: قوین کرفی)، (خراسانی: خارجی جی) و (کردی: شوژی، ژوشک، ژوژو) خطاب می گردد.
این موجودات که برخی از نژادهای آن بسیار تدافعی و خطرناک شناخته شده اند، برخلاف ظاهرشان دارای بدنی نرم و نسبتاً گرد هستند که سطح پشتی آنها پوشیده از خارهای انبوه، بلند و تیز است. این موجود به سبب ماهیچههایی که در اطراف پهلوهای خود دارند در هنگام خطر و یا خواب زمستانی به شکل گلولهای از خار در می آیند و به این ترتیب می توانند در شرایط حساس از صورت، شکم یا پاهای خود که آسیب پذیرند محافظت کنند.
نکته جالب دیگر در رابطه با این موجودات این است که در موقع افتادن از بلندی نیز خارهای آن ها مانند یک بالش ضربه گیر و ایربگ عمل می کند و مانع صدمه دیدن آن ها می شود. در مناطق سردسیر به مجرد سرد شدن هوا، اغلب خارپشتها به خواب زمستانی فرو میروند. در موقع خواب زمستانی تغییراتی در ترکیب خون آنها ایجاد میشود و متابولیسم و سوخت و سازبدن آن ها کاهش مییابد؛ به طور مثال خارپشت های اروپایی ضربان قلب که در حالت عادی 188 بار در دقیقه است، در زمان خواب زمستانی به 20 بار در دقیقه میرسد. درجه حرارت بدن نیز به شدت کاهش مییابد و معادل حرارت محیط میشود.
غذای خارپشت
این موجودات که در نقاط مختلف جهان دارای برخی ویژگی های مختلف می باشند؛ به طور مثال تفاوت هایی در نوع تغذیه خارپشت های ساکن بیابان و خارپشت های مناطق سردسیر وجود دارد، با این حال این موجود در بیشتر نقاط جهان در دسته همه چیز خواران قرار می گیرد و معمولاً از حشرات و سایر بی مهرگان و مهره داران کوچک مانند موش، جوجه پرندگان، مارمولک، مار، لاشه حیوانات و همچنین میوهها تغذیه میکنند. در منطقه صحرای ترکمن تعدادی خارپشت در حال خوردن هندوانه مشاهده شدند. برخی از خارپشت ها نیز برای شکار مار به آرامی به آن نزدیک شده و به طور ناگهانی به او هجوم میبرند. با خارهای سیخ شده مار را به زمین فشار میهد، با دندانهایش مهرههای پشت مار را میشکند و شروع به خوردن آن میکند. شایان ذکر است در صورت لزوم این موجود از غذاهای انسان از جمله شیر و تخممرغ خام نیز تغذیه میکند.
خاصیت خارپشت
متاسفانه در اسیا و ایران شاهد برخی رفتارهای خرافاتی و کشتن برخی از حیوانات توسط افراد سودجو بوده ایم، که خارپشت نیز یکی از موجوداتی است که به علت برخی باورهای غلط شکار و طبخ می شود. در سال های گذشته برخی با باور بر اینکه گوشت خارپشت خواص ضد سرطانی دارد این موجود را مورد شکار قرار داده و از این طریق به کسب درامد پرداخته اند. شاین ذکر است تا به کنون هیچ منبع علمی خواص خاصی در گوشت این موجود را به ثبت نرسانیده است.
دفاع خارپشت
نقطه ضعف این موجودات بدن و شکم نرم ان ها می باشد و به همین دلیل تمام نژادهای این موجودات اولین واکنش تدافعی که به خود می گیرند، گوله شدن و پنهان کردن بدن ان ها می باشد. این موجودات به محض اینکه احساس خطر کنند و یا مورد آزار و حمله قرار بگیرند خود را جمع کرده و به یک توپ پر از خار تبدیل می شوند. بیشتر شکارچیان بزرگ مانند پلنگ و ببر از خطرهای بالقوه این موجود اگاه بوده و از حمله به ان اجتناب می کنند و ان تعدادی که این ریسک را می پذیرند، توسط این توپ خاردار آسیب جدی می بینند. آن ها معمولا در طول روز به صورت یک توپ جمع شده و سپس می خوابند و معمولا شب ها برای جستجوی غذا بیدار می شوند.
حمله خارپشت
همانطور که در طی مقاله نیز اشاره شد، انواع مختلفی از این موجود وجود دارند و بسته به منطقه و محیطی که زندگی می کنند ویژگی های مختلفی دارند. برخی از نژادهای این موجود تنها با توصل به گوله شدن از خود دفاع می کنند و برخی نیز با پرتاب کردن خار به خطرناک ترین موجودات جهان تبدیل می گردند. این موجودات هرچه در تاملی بیشتری با انسان باشند در رده خطر کمتری قرار می گیرند و حتی نژادهایی که به عنوان موجودات خانگی نگهداری می شوند اهلی شده و واکنش های تدافعی به خود نمی گیرند.
جدول اطلاعات
به معرفی بیشتر خارپشت می پردازیم:
موضوع | خارپشت |
غذا | موش، جوجه پرندگان، مارمولک، مار، لاشه حیوانات |
جوجه تیغی گیاه خوار | تشی |
آسیب پذیر ترین قسمت بدن ان ها | در ناحیه شکم و پهلوها |
محل زندگی | مناطق استوایی و یا سردسیر |
انواع خارپشت
یکی از سوال های متداول در رابطه با این گونه های جانوری این مسئله می باشد که آیا خارپشت همان جوجه تیغی است؟ همانطور که در طی مقاله نیز اشاره شد انواع خاصی از این موجود در سراسر جهان وجود دارد، که به اندازه ها و اشکال مختلفی تقسیم می شوند. جالب است که بدانید در جهان بیش از 20 نوع خارپشت شناخته شده وجود دارد که تفاوت در ظاهر و اندازه آن ها مانند خارپشت بزرگ از جمله ملاک های تشخیص آن ها هستند. برخی از انواع نژادهای خارپشت ها عبارتند از: جوجه تیغی های گوش دراز، جوجه تیغی ایرانی، جوجه تیغی اروپایی، جوجه تیغی ایرانی تشی بیابانی و جوجه تیغی دوری.
جوجه تیغی ها
شناختنه شده ترین نوع خارپشت ها، همان جوجه تیغی ها هستند. حیوانات بامزه و کیوتی که شاید بیشتر ما با آن ها آشنایی داریم و در ایران نیز بارها ان ها را مشاهده نموده ایم. جوجه تیغی ها همه چیز خوار بوده و از کرم ها، قورباغه ها، مارها و دیگر حشرات و حتی از غذاهای انسان ها نیز تغذیه می کنند.
تشی ها
گونه شناخته شده دیگر از این موجودات تشی نام دارند، حیوانات جونده ای که فقط در خارهای پشت خود با جوجه تیغی تشابه دارند؛ برخلاف جوجه تیغی ها که به عنوان موجوداتی آفت زدا شناخته می شوند، گونه تشی خود نوعی آفت با بوی بسیار ناخوشایند محسوب می شوند. تشی ها در دسته موجودات گیاه خوار قرار می گیرند و تشی ها را اصطلاحا خوک خاردار نیز می شناسند.
جوجه تیغی ایرانی تشی بیابانی
این نوع از تشی ها که در ایران زندگی می کنند معمولا در مناطق بیابانی و صحرایی دیده شده و از قبیل موجودات همه چیز خوار به حساب می آیند. این موجودات در صحرا مورد خطر چندانی قرار نمی گیرند و خود نیز خطری برای سایر موجودات به حساب می ایند. این موجود در بیشتر نواحی گرمسیر و شبه بیابانی ایرانی قابل رویت می باشد.
عکس Erinaceinae
نژادهای مختلف از خارپشت سانان ( Erinaceinae در ویکی پدیا) معمولا در اکثر مقاله های جانورشناسی معرفی شده و در مقاله های اختصاصی هپی پت نیز معرفی شده اند و شما هواداران گرامی جهت دسترسی به عکس ها و یافتن اطلاعات گونه ها و نژادهای شناخته شده این موجودات می توانید در آرشیو موضوعی به جستجو بپردازید.
محل زندگی جوجه تیغی کجاست؟
همانطور که گفته شد انواع مختلفی از این موجود در جهان وجود دارد و زیستگاه های این موجودات نیز کاملا متفاوت می باشد. از گونه هایی همچون تشی ایرانی که در بیابان های مراکز ایران زندگی می کند، تا گونه هایی که در مناطق استوایی و یا سردسیر زندگی می کنند، به علت ویژگی های خاص خود در محیط های مختلفی زندگی می کنند.
خارپشت بیابانی
خارپشت های بیابانی همان طور که از نام ان ها قابل تشخیص می باشد به دسته ای از این گونه جانوری اطلاق می گردد که در مناطق گرمسیر و شبه بیابانی زندگی می کنند. گونه هایی همچون تشی ایرانی از جمله خارپشت های شناخته شده بیابانی می باشند.
تفاوت جوجه تیغی و خارپشت
به طور کلی خارپشت سانان در خصلت ها و ویژگی های کلی خود تفاوت هایی دارند. جوجه تیغی ها همانطور که گفته شد به دلیل آن که از افت ها تغذیه می کنند موجوداتی مفید و افت زدا محسوب می گردند و کمتر خطری برای انسان ها دارند؛ در حالی که برخی از گونه های خارپشت ها بسیار خطرناک بوده و با خارهای بلند و قطور خود برای موجودات بسیاری دردسر ایجاد می کنند. معمولا گونه های موسوم به جوجه تیغی جثه های کوچکتری داشته و حتی به عنوان حیوانات خانگی و اهلی به همزیستی با انسان ها پرداخته اند.
سوالات متداول
بیش از 20 نوع و گونه شناخته شده از خارپشت سانان وجود دارند که هر یک ویژگی های خاص خود را داشته و در مناطق مختلفی زندگی می کنند.
جوجه تیغی ها به دلیل آن که موجوداتی همه چیزخوار بوده و از حشرات و کرم ها تغذیه می کنند، به عنوان موجوداتی آفت زدا شناخته می شوند.
خارپشت های موسوم به تشی، به عنوان گیاهخوار شناخته می شوند.
این موجودات اکثرا در ناحیه شکم و پهلوها بسیار نرم و ظریف هستد و به همین دلیل به محض مواجهه با خطر گوله می شوند.
بدون دیدگاه