دانستن اصول بهداشت دام و همین طور با خبر شدن از قوانین بهداشت دام می تواند در نگهداری و مراقبت از دام ها بسیار مهم و ضروری باشد و در حالت کلی می توان گفت که بهداشت در نگه داری دام ها بسیار امر مهمی است که ما در ادامه این سری از مقالات هپی پت از اهمیت بهداشت دام صحبت خواهیم کرد.
منظور از دام چیست؟
دام ها و یا احشام و یا چارپایان اهلی به مجموعه ای از جانوران چارپایی گفته می شود که اهلی هستند و در تقسیم بندی ها دام ها به دو دسته تقسیم می شوند که دام های سنگین یکی از دسته ها هستند که شامل گاو ها و گاومیش ها می شوند و در دسته دیگه دام های سبک وجود دارد که دام های سبک شامل گوسفند و بز می باشد که در دام داری ها و یا مزرعه های کشاورزی برای مصارف مختلفی نظیر مصارف پوشاکی و خوراکی و کمک در کار های کشاورزی و مزرعه داری و غیره پرورش داده می شوند. با وجود این که ماهی ها و ماکیان نیز برای مصارف خوراکی پرورش داده می شوند و خیلی شبیه به این جانوران نیز می باشند، اما در این مقاله مورد بحث قرار نمی گیرند. پرورش دادن دام های سنگین و یا دام های سبک به دلیل این که سود و منفعت بسیار زیادی دارد در تقسیم بندی هایی که در حیطه مدرن دامداری انجام شده است، زیر مجموعه کشاورزی محسوب می شود.
بهداشت دام یعنی چه؟
کار ها و فعالیت هایی که در ارتباط با سلامتی دام ها و هم چنین جمعیت دام ها می باشد را بهداشت دام می گویند و با توجه به این موضوع بسیار مهم که تعداد بسیار زیادی از بیماری هایی که دام ها دارند قابل انتقال به بدن انسان ها می باشد و از همین رو توجه به بهداشت دام در نهایت توجه به بهداشت انسان ها و کل جامعه نیز می باشد. از طرفی گسترده تر شدن روابط بین المللی و از طرف دیگر موضوع تجارت و مهم ترین و اصلی ترین آن ها سلامت و بهداشت در جامعه انسانی و در انسان ها در گرو برنامه ها و طرح ها و فعالیت هایی می باشد که بتواند در مدت زمان کوتاهی منبع دامی کشور را از وجود بیماری ها و آلودگی های متعدد پاک کند و این کار نیز تنها با بهداشت دام و بهداشت جایگاه دام میسر می شود و در راه های مراقبت از بیماری های مختلف دام ها و همچنین کنترل کردن و مبارزه کردن با بیماری های مختلف باید برنامه ای منظم و دقیق پیگیری شود.
بهداشت دام چه اهمیتی دارد؟
اهمیت بهداشت دام شامل تامين کردن سلامت دام و تامين کردن مواد غذايي و همچنین پروتئين های حيواني براي مصرف انسان ها می باشد که باعث افزايش توليد می شود از دیگر اهمیت های بهداشت دام تامين کردن سلامت جامعه و كنترل کردن و پيشگيري کردن از بيماري هاي قابل انتقال از حيوان به بدن انسان می باشد که بیش از چهارصد نوع بیماری وجود دارد که از بدن حیوان به بدن انسان قابل انتقال می باشد و سلامتی انسان را به خطر می اندازد و آن را تهدید می کند از دیگر اهمیت های بهداشت دام با ان است که ايجاد محيط پاکیزه و سالم براي دام ها در محيط زندگي انسان ها هم كه در ارتباط با دام هستند سالم مي گردد و همچنین اهمیت آن در ايجاد زمينه براي تجارت های خارجي به کشور های دیگر و در نهایت اخرین اهمیت دام كمك به افزايش در آمد دامداري ها می باشد. به طور مختصر هر یک از موارد گفته شده را در ادامه توضیح خواهیم داد:
سلامتی دام
بهداشت دام در سلامتی خود دام بسیار موثر و مهم است و سلامت دام در نهایت برای انسان ها و جامعه انسانی بسیار حائز اهمیت می باشد.
افزایش مواد غذایی سالم برای انسان
در صورتی که بهداشت دام ها حفظ شود، سالم می مانند و در نتیجه برای مواد غذایی نظیر پروتئین های حیوانی که از دام ها به دست می آید، خیلی اهمیت دارد که دام ها سالم باشند که در نهایت گوشت آن ها که مورد استفاده انسان ها در مصارف غذایی صورت می گیرد نیز سالم باشد.
ایجاد محیط سالم برای دام
بهداشت دام ها در نهایت باعث ایجاد یک محیط سالم و تمیز برای نگه داری دام ها می شود و در صورت نبود بهداشت محیطی برای دام ها، آن ها در محیط های ناسالم و با بهداشت کم زندگی می کنند که در این صورت مورد خطر بسیاری از بیماری ها قرار خواهند گرفت.
جلوگیری از بیماری های قابل انتقال به انسان
از دیگر اهمیت های بهداشت دام جلوگیری از بیماری های قابل انتقال به انسان ها می باشد که در این مورد می توان گفت که اگر دام ها سالم باشند از انتقال بیماری به انسان ها جلوگیری می شود اما در صورت اهمیت ندادن به بهداشت دام ها، آن ها بیمار خواهند شد و در نتیجه تعامل با انسان ها و استفاده کردن انسان ها به روش ها و راه های مختلف، این بیماری ها به بدن انسان نیز منتقل می شود.
بهداشت دام شامل چه مواردی است؟
بهداشت دام شامل مواردی می شود که انجام ان ها بسیار مهم است و از بیمار شدن دام ها جلوگیری می شود که این موارد شامل ضدعفونی و سم پاشی تمیز کردن به موقع آبشخور و آخور و همین طور نصب توری در جایگاه برای عدم ورود حشرات واستفاده از حمام ضد کنه برای حیوانات می باشد که در ادامه به صورت مختصر به توضیح هر یک از این موارد خواهیم پرداخت:
ضدعفونی و سم پاشی تمیز کردن به موقع آبشخور و آخور
ضد عفوني کردن و سم پاشی کردن به موقع آبشخور ها و ابخور های محل نگه داری دام ها بسیار مهم و ضروری می باشد زیرا از ورود میکروب ها و انگل های احتمالی به بدن دام ها جلو گیری می شود و این کار حتما باید به فواصل نزدیک و منظم صورت گیرد.
نصب توری در جایگاه برای عدم ورود حشرات
نصب کردن توری در جایگاه ها برای این که حشرات به داخل جایگاه نگه داری دام ها راه پیدا نکنند بسیار مهم و قابل اهمیت است زیرا بعضی از این حشرات ممکن است دام ها را بیمار کنند و نیش های سمی نیز داشته باشند که در این صورت در مواردی حتی باعث مرگ دام نیز خواهد شد.
استفاده از حمام ضد کنه برای حیوانات
استفاده کردن از حمام ضد کنه برای دام ها می تواند بسیار حائز اهمیت و ضروری باشد زیرا در صورتی که دام ها به این جانوران الوده شوند می توانند بیماری های بسیاری بگیرند و برای سلامت دام ها بسیار خطرناک می باشد.
سازمان جهانی بهداشت دام چیست؟
در جهان برخی نهاد ها و سازمان ها وجود دارند که از زیر مجموعه های سازمان ملل متحد هستند و یا به صورت بخش های غیر دولتی فعالیت می کنند. لایحه ها و پروتکل هایی که این سازمان ها و نهاد ها مصوب می کنند تاثیرات بسیار زیادی بر سیاست گذاری ها و هم چنین تصمیمات کشور های مختلف دنیا دارد، ان چیزی که این نهاد ها و سازمان ها را کار آمد و بر جسته می سازد، استقلال عمل از دولت های مختلف است و هم چنین تاثیر کم تر اختلافات سیاسی و هم چنین سیاست کشور ها بر روی آن است، نهاد ها و سازمان های بین المللی از طریق دفاتر و نمایندگی های منطقه ای خود که در کشور های مختلف دنیا دارند ارتباط تنگاتنگی را می گیرند و در نهایت با جامع هدف خود در هر کشور در نیا ارتباط برقرار می کنند و هم چنین تاثیر گذاری بسیار بالایی نیز دارند تا جایی که گاهی ممکن است سیاست ها و تصمیم گیری های این نهاد ها و یا سازمان ها بر سیاست و تصمیم دیگر دولت ها و سازمان ها نیز تاثیر بگذارد. شناختن و مطالعه کردن طرز کار این نهاد ها و سازمان ها و چارت سازمانی آن ها و نقش این نهاد ها در اقتصاد و قوانین دولت های مختلف دنیا همه و هما اطلاعات ضروری و مفیدی هستند که می توان آن ها را به دست آورد و هم چنین نیز آگاه شدن از نحوه عملکرد آن ها و بالا رفتن فهم و درک اجتماعی انسان ها باعث پایین امدن هزینه های تبادلات علم و تکنولوژی و هم چنین نیز نیروی انسانی می شود. سه نهاد در حوزه بهداشت در سطح بین المللی فعالیت می کنند که شامل سازمان جهانی بهداشت و سازمان جهانی بهداشت دام و سازمان خواروبار و کشاورزی می باشد و در این بین تنها سازمان جهانی بهداشت دام است که با این که سازمان مستقلی است اما گستره فعالیت و عملکرد آن نیز بسیار وسیع است.
بهداشت دام چگونه انجام می شود؟
بهداشت دام مجموعه ای از فعالیت ها می باشد که در مورد دام ها و جایگاه ان ها و نحوه شیردوشی و یا زایمان و غذا دادن به آن ها و دیگر فعالیت هایی می باشد که در هنگاه هر کدام از این فعالیت ها باید حتما بهداشت دام در نطر گرفته شود تا از بیماری آن ها و انتقال آن به بدن انسان ها جلوگیری شود. بهداشت دام ها شامل تمیز کردن و در مواردی که نیاز باشد ضدعفونی کردن افراد داخل مجموعه و هم چنین ضد عفونی کردن تجهیزات محل نگه داری دام ها و ضد عفونی کردن حیوانات و مواد وارد شده به مزرعه می باشد و عمل هایی که در زمان داشتن دام ها بسیار معمول می باشد مانند تغذیه دادن به دام ها و دوشیدن شیر آن ها و دست زدن به حیوانات و درمان های پزشکی و تماس با تجهیزات و هم چنین تماس با وسایل نقلیه و تعامل با کسانی که خدمات ارائه می کنند و کسانی که از خارج از مجموعه برلی بازدید می آیند همه و همه نقاط و شرایطی هستند که تماس احتمالی برای میکروب ها و آفات را برای انتقال بیماری ها دارا می باشند پی باید دقت داشت که در راه های ورود و خروج از ساختمان ها مراکزی که دام ها را در آن ها نگه داری می کنند و دام داری ها دارای پتانسیل بسیار بالایی برای گرفتن بیماری ها هستند که می تواند بیماری ها را با خود به داخل بیاورد و یا به بیرون ببرد.
عدم رعایت بهداشت دام چه عواقبی در پی دارد؟
بهداشت دام ها و ضد عفونی دام داری ها بسیار مهم و حائز اهمیت است و برای حفظ سلامت و رفاه این حیوانات بسیار مهم می باشد و در صورت نبود بهداشت و ضد عفونی نکردن اماکن نگه داری دام ها می توان گفت که بیماری های بسیار زیادی سراغ دام ها می آیند و در این صورت شرایط نگه داری از آن ها به مراتب سخت تر می شود و این امکان نیز وجود دارد که در این گونه از شرایط ها و محیط ها دام ها یکی پس از دیگری تلف شوند و خسارت های زیادی به دامداری ها و اشخاص صاحب آن ها تحمیل می شود پس رعایت کردن بهداشت دام ها برای دام ها و مخصوصا برای خود انسان ها بسیار مهم و ضروری پی باشد و باید برای انجام هر کاری در این حوزه به بهداشت آن توجه کنید و حتما باید از چگونگی انجام این کار اطلاعات کافی را داشته باشید و سعی کنید مطالعات خود را در این زمینه به روز کنید زیرا همان طور که در این مقاله بار ها گفته شد اهمیت دادن به بهداشت دام ها کاری بسیار ضروری در نگه داری از آن ها می باشد.
پس از شیر دوشی حیوانات چه اقداماتی باید انجام داد؟
شرایط شیردوشی دام باید حتما در ساعات به خصوص و در سطحی مرتب و منظم صورت پذیرد. حتما باید دستگاه شیر دوشی قبل از دوشیدن شیر دام ها ضدعفونی شود و همین طور نیز پستان های دام و سر پستان ها هم حتما پیش از دوشیدن شیر به تعداد دفعات یک تا دو بار شسته و ضد عفونی شوند و همین طور نیز باید حتما پس از شسته شدن خشک و تمیز باشند. قبل از این که پستانک های ماشین شیر دوشی بر روی محل آن نصب شود حتما باید یک تا دو بار شیر هر پستان دام در داخل ظرف های مخصوص به خود دوشیده شود و این کار برای این صورت می گیرد که به نوعی می توان گفت پستان دان مورد آزمایش قرار می گیرد تا اگر بیماری در آن وجود داشته باشد، مشخص شود. یک دقیقه پس از شستن پستان ها حتما باید کار دوشیدن شیر آغاز شود و پس از این که شیر از پستان ها قطع شد و شیر دوشی کامل شد حتما باید جریان هوای دستگاه شیر دوشی متوقف شود و همین طور نیز نیاز است که پستانک ها از پستان های دام جدا شوند و پس از ان نیز لازم است که پستانک ها در ظرفی مخصوص که دارای محلول ضدعفونی ید دار و یا دیگر محلول های ضدعفونی کننده استاندارد هستند.
فرو برده شوند و می توان گفت که این مرحله یکی از مراحل بسیار مهم می باشد و پس از آن وزن کردن شیری که هر گاو در هر نوبت شیر دوشی می دهد، می تواند در مدیریت کردن صحیح آن بسیار موثر و کمک کننده باشد و حتما باید در دوشیدن شیر گاو برای هر وعده دوشیدن شیر آن حداقل ۵ دقیقه صبر کنید، اما در صورتی که شیردوشی دام با شرایط و به روش دستی صورت پذیرد در مرحله اول نیاز به یک ظرف حدودا بیست لیتری می باشد و باید حتما تعداد دو عدد لاینر نیز در این فرایند وجود داشته باشد، دوشیدن شیر گاو به واسطه نیروی های مکانیکی و ماشینی و همین طور تلمبه زدن آن نیز صورت می گیرد و می بایست در هر ثانیه حتما یک بار دست خود را روی دسته دستگاه گذاشته و آن را فشار بدهید و در آن ضربان ایجاد کنید، شرایط شیر دوشی دام ها به صورت دستی تا پنج راس دام و به تعداد کم مطلوب و کافی می باشد و برای زمانی که دام ها شیر کمی دارند می تواند راه کار بسیار خوبی برای شیر دوشیدن محسوب شود اما در غیر این صورت حتما نیاز به استفاده از دستگاه های مخصوص شیر دوشی برقی می باشد.
قبل از شیر دوشی حیوانات چه اقداماتی باید انجام داد؟
شیر دوشی حیوانات شرایط خاصی دارد که حتما باید پیش از این کار این شرایط را بدانید و بعد وارد عمل شوید، انواع مختلفی از دستگاه های شیر دوشی وجود دارد که برای این کار استفاده می شود، در صورتی که دام در بخش پستان خود دچار بیماری شده باشد شما حتما باید این را بدانید که باید پیش از شیر دوشی حتما شرایط و نوع بیماری دام را بررسی کنید و ان را بشناسید.
جدول اطلاعات
| عنوان | بهداشت دام |
| انواع دسته بندی دام | دام های سنگین مثل گاو و دام های سبک مثل گوسفند |
| علت اهمیت بهداشت دام | سلامتی دام، افزایش مواد غذایی سالم برای انسان ها، محیط سالم برای دام و … |
| اهمیت بهداشت دام برای انسان ها | جلوگیری از انتقال بیماری بین دام و انسان |
| روش های ایجاد بهداشت دام | ضدعفونی و سم پاشی، نصب توری برای جلوگیری از حشرات، حمام ضد کنه و … |
بهداشت جایگاه زایمان دام باید چگونه باشد؟
كف زمین محل زایمان دام ها بايد حتما بتون ريزي شده باشد و همچنین شيب ملايمي نیز به طرف فاضلاب داشته باشد و همین طور ديوار ها از سنگ سفيد و یا کاشی باشد که به راحتی قابل ضد عفوني باشد و همین طور قابل شعله افكني نیز باشند، حتما باید میزان حرارت و همین طور تهويه در داخل محیط زايشگاه مناسب و حتما قابل تنظيم باشد، میزان حرارت اتاق محل زایمان دام بايد در زمان متولد شدن گوساله حداقل به بیست درجه سانتی گراد برسد و حداكثر آن نیز سی درجه سانتي گراد می باشد و باید قبل از زايمان حتما مقداري كاه و كلش خشك در محل زایمان ریخته شود که ضخامت کافی و مناسب را داشته باشد. همین طور حتما باید از كوران و ورود جريان شديد هوا به داخل محل زایمان دام ها به خصوص در فصل های سرد سال مانند زمستان، جلوگيري شود و حتما در داخل اتاق زایمان دام ها باید وسايل و ابزار اوليه ای که برای نظافت و ضدعفوني اتاق و بدن دام استفاده می شود مثل دستكش مامايي و ساولون و تركيبات يد دار و وسایل جراحی و طناب مخصوص كشيدن گوساله و دیگر وسایلی که برای زایمان دام باید حتما در محل وجود داشته باشد در جای به خصوص خود در اتاق وجود داشته باشد. در نهایت پس از زايمان دام كاه و كلش های که قبلا زیر دام ریخته شده بود را همراه با جفت و خونابه و مايعات جنين از محل دور کنید و بعد از زايمان دام و همین طور بعد از تميز كردن اتاق زایمان باید حتما كاملا كف زمین اتاق و ديوار های اتاق را ضدعفوني کنید و همچنین باید از شعله افكن استفاده کنید و هم چنین حتما وسايل و تجهيزات مورد استفاده را نيز ضدعفوني کنید تا براي زايمان های بعدی اتاق آماده باشد.
نقش بهداشت دام برای انسان
در زمان نگه داری دام ها توسط انسان ها واضح است که انسان ها نقش بسیار مهم و اصلی در بهداشت دام ها دارند و در صورتی که به آن توجه کنند دام ها سالم می مانند و بیماری نخواهند گرفت و از انتقال بیماری به انسان ها جلوگیری می شود و همین طور به دلیل این که بسیاری از مواد غذایی مورد استفاده انسان ها نیز از دام ها تهیه می شود در نتیجه بهداشت دام ها و سلامت آن ها، مواد غذایی انسان ها نیز سالم می باشد و در نهایت می توان گفت که اگر انسان ها بهداشت دام های خود را جدی بگیرند بسیاری از مشکلاتی که برای دام ها و یا خود انسان ها اتفاق می افتد، با رعایت کامل بهداشت برطرف خواهد شد.
سوالات متداول
بهداشت دام در هنگام شیر دوشی آن ها بسیار مهم است و شرایط خاصی دارد که حتما باید پیش از این کار این شرایط و قوانین آن را را بدانید و سپس به دوشیدن شیر دام ها بپردازید، اگر می خواهید این کار را با دستگاه انجام دهید، انواع مختلفی از دستگاه های شیر دوشی وجود دارد که برای این کار استفاده می شود و اما در صورتی که دام در بخش پستان خود دچار بیماری شده باشد شما حتما باید این را بدانید که باید پیش از شیر دوشی شرایط و نوع بیماری دام را بررسی کنید و ان را بشناسید تا متوجه شوید که خطرناک نباشد.
بهداشت دام باعث سلامتی دام و افزایش مواد غذایی سالم برای انسان و هم چنین ایجاد محیط سالم برای دام و جلوگیری از بیماری های قابل انتقال به انسان و بهداشت جایگاه دام نیز بسیار مهم می باشد و جایگاه نگه داری دام اگر سالم و تمیز باشد در نهایت باعث می شود که دام ها به بیماری مبتلا نشوند و اگر جایگاه ها تمیز و بهداشتی نباشند در نهایت بیماری نیز به زودی به سراغ دام ها می آید و همه دام ها را الوده خواهد کرد.
در جهت ایجاد بهداشت اتاق زایمان دام در کف اتاق زايمان حتما مقداري كاه و كلش خشك ریخته و پهن می شود که ضخامت کافی و مناسب را داشته باشد.
برای رعایت بهداشت دام در هنگام زایمان دام، میزان حرارت اتاق محل زایمان دام بايد در زمان متولد شدن گوساله حداقل به بیست درجه سانتی گراد برسد و حداكثر آن نیز سی درجه سانتي گراد می باشد
بدون دیدگاه